Bir süredir İstanbul Tıp Fakültesi’nde tedavi gören Türkiye tiyatrosunun duayen ismi Ferhan Şensoy, 70 yaşında vefat etti. Şensoyun vefatı sevenlerini ve sanat camiasını yasa boğdu. Peki Ferhan Şensoy Kimdir? Sanatçı Ferhan Şensoy’u ne kadar tanıyabildik!
Ferhan Şensoy 26 Şubat 1951’de Samsun’da doğdu. Tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu; roman, deneme, günlük, tiyatro, televizyon dizisi ve film senaryoları yazarı; Ortaoyuncular Tiyatro Topluluğu’nun kurucusudur.
İlk öykü ve şiirleri Yeni Ufuklar ve Soyut dergilerinde 1969 yılında yayımlanan Şensoy’un, yazdığı skeçler de Devekuşu Kabare’de 1970 yılında oynanmaya başladı. 1971 yılında Grup Oyuncuları çatısında ilk profesyonel oyunculuk deneyimini yaşayan Şensoy, 1972-1975 yılları arasında Fransa ve Kanada’da tiyatro eğitimine ve çalışmalarına Jerome Savary, Andre-Louis Perinetti gibi isimlerle devam ederken Montreal’de Ce Fou De Gogol adlı oyunuyla 1975’te En İyi Yabancı Yazar ödülünü aldı. Yine Montreal’de Theatre De Quatre – Sous’da da, yönetmenliğini yaptığı, Harem Qui Rit isimli müzikalde oynadı. Aynı yıl Türkiye’ye döndü.
Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu ve Dur Konuşma Sus Söyleme oyunu
Türkiye’ye dönmesinin ardından, 1976’da Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu’nda, yazarlığını da yaptığı Dur Konuşma Sus Söyleme adlı oyunda rol alan Şensoy, Türk Yazarları Tiyatrosu’nda da oyunculuk ve yönetmenlik yaptı. Aynı sene ilk televizyon skeçlerini yazmaya başlayan Şensoy, Ali Poyrazoğlu’yla beraber rol aldığı bu skeçlerin birinde, bir garson rolüyle ilk kez televizyona çıktı. Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu’nda oyunculuk yapan Şensoy, yine 1976 senesi içinde, TRT’ye ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda çeşitli skeçler yazdı.
ilk kitabı Kazancı Yokuşu
1978’de, ilk kitabı Kazancı Yokuşu’nun yayınlanmasının ardından, yönetmenliğini Temel Gürsu’nun yaptığı Kızını Dövmeyen Dizini Döver ile ilk kez bir film çalışması yapan Şensoy, aynı yıl Mete İnselel ile Anyamanya Kumpanya Tiyatrosu’nu kurdu ve kendi eseri olan, İdi Amin Avantadan Lavanta oyununda rol aldı ve yönetmenlik yaptı.
Yine 1978’de, yazdığı Bizim Sınıf adlı televizyon dizisi ikinci bölümden sonra öğretmenlerin manevi şahsiyatını tezyif ettiği gerekçesiyle TRT’de yasaklandı. Daha sonra Bizim Sınıf, Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu’nda sahnelenecekti. Oyuncu olarak katıldığı Evdekiler ve Giyim Kuşam Dünyası televizyon dizileri de yayından kaldırıldı. O sene, Anyamanya Kumpanya’dan ayrılan Şensoy, daha sonra Ayfer Feray Tiyatrosu’na geçti ve oyunculuğa burada devam etti.
SONY DSC
Ayfer Feray Tiyatrosu ve kendi yazıp yönettiği ve müziklerini yaptığı Hayrola Karyola oyunu
1979’da, TRT’de, kendi yazdığı Sizin Dershane dizisinde oyunculuk yapan Şensoy, Ayfer Feray Tiyatrosu’nda da yine kendi yazıp yönettiği ve müziklerini yaptığı Hayrola Karyola oyununda rol aldı. Stardust Gece Kulübü’nde, yazdığı Dedikodu Şov isimli bir kabare gösterisini, Adile Naşit, Perran Kutman, Pakize Suda, Sevda Karaca ve İstanbul Gelişim Orkestrası’yla sahneleyen Şensoy, aynı kulüpte, Arda Uskan’ın yazıp, Fuat Güner’in müziklerini yaptığı Kukla ve Kuklacı Kabare gösterilerinde rol aldı.
Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devraldı
1989’da Kel Hasan Efendi’den günümüze gelen Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralan Şensoy, tarihi Ses Opereti’ni onardı ve Ses 1885 adıyla açtı. Sahnenin onarılmasının ardından Ortaoyuncular, Soyut Padişah’ı oynadıkları Küçük Sahne’den Ses 1885’e taşındılar. Aynı yıl, yönetmenliğini Yavuz Özkan’ın yaptığı Büyük Yalnızlık filminde Sezen Aksu ile birlikte oynadı.
Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu ve İstanbul’u Satıyorum
1990’da, Pierre Henri Cami’nin yaşamı ve yapıtlarından yola çıkarak yazdığı Yorgun Matador’u yönetti .1991 senesinde, Ünyeli amatör yazar Cihan Öksüz’ün skeçlerinden oluşturduğu, Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu oyununda yönetmenlik ve oyunculuk yapan Şensoy’un İstanbul’u Satıyorum adlı eseri, Tomris Uyar tarafından İngilizce’ye çevrildi. Aynı sene, Güle Güle Godot’yu ve Show TV için yaptığı, Varsayalım İsmail dizisini yeniden yazan Şensoy, yayınlanan Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı kitabı ile ikinci kez Nokta Dergisi’nin Doruktakiler Ödülü’nü kazandı. 1992’de, İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You kitabı yayımlanan ve yazdığı ve yönettiği, Fikret Kızılok’un müziğini yaptığı, Köhne Bizans Operası’nda oynadı. Ferhangi Şeyler, Sidney ve Melbourne’de sergilenirken, Güle Güle Godot gösterileri devam etmekteydi.
Avni Dilligil En Özgün Oyun Ödülü
1993’te, yeniden yazdığı Parasız Yaşamak Pahalı oyununu sahneye koyan ve Alper Maral ile birlikte müziklerini yapan Şensoy, Şu Gogol Delisi adlı oyununu Türkçe olarak yeniden yazdı. Avni Dilligil En Özgün Oyun Ödülü alan oyun Derya Baykal’a, Avni Dilligil En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’nü getirirken, Canan Göknil’e de, Avni Dilligil En İyi Giysi Ödülü’nü getirdi. Güle Güle Godot ve Denememeler aldı iki kitabı yayımlanan Şensoy’un, Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı oyunu amatör bir Türk tiyatro topluluğu tarafından New York’ta sergilendi. Devam eden Ferhangi Şeyler gösterileriyle, Altın Objektif Ödülü’ne layık görülen Şensoy bu dönemde, A TV’de Kaybet-Kazan isimli bir yarışma programının sunuculuğunu yaptı.
Kiraladığı bir gemiyi yüzen tiyatroya dönüştürdü
1994 senesinde, kiraladığı bir gemiyi yüzen tiyatroya dönüştüren ve İçinden Dalga Geçen Tiyatro adını verdiği bu geminin tiyatro salonunda, yazdığı ve müziklerini yaptığı, Seyircili Seyir Defteri adlı yönetmenliğini kendi yaptığı oyunda oynayan Şensoy, aynı geminin 2. katındaki barda, gece 24:00’den sonra, Kırkambar-Gece Tiyatrosu kabare gösterisini sergiledi. Perdesini Kuruçeşme’de açan, daha sonra demir alarak Fenerbahçe’ye giden bu yüzen tiyatro projesi, Ferhan Şensoy’a İsmail Dümbüllü Ödülü’nü getirdi.
Bağımsız Federe Ferhan Şensoy Televizyonu
Kanal D televizyonunda, Bağımsız Federe Ferhan Şensoy Televizyonu isimli haftalık bir program yapan Şensoy’un Güle Güle Godot adlı eseri, Paris’te amatör bir tiyatro topluluğu tarafından Fransızca’ya çevirerek, Adieu Godot ismiyle oynanırken, Hayrola Karyola oyunu da, Yugoslavya’da Prizren Kültürevi Türk Tiyatrosu’nda oynandı. Aynı sene Amsterdam’da bir Türk tiyatro topluluğu tarafından oynanan Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı ve Parasız Yaşamak Pahalı oyunları daha sonra da, Amsterdam Deneme Sahnesi Topluluğu tarafından sahneye kondu.
Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri
Haneler oyununu yeniden yazan ve Antalya Devlet Tiyatrosu’nda sahneleyen, daha sonra da, Anca Visdey’nin Femme-Sujet isimli oyununu, Fransızca’dan Türkçeye, Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri adıyla çeviren Şensoy, Altın Frekans Ödülü’nü kazandı.1995 senesinde, Flash TV’de Akşam Traşı isimli canlı yayın bir söyleşi programına başlayan ve yazıp yönettiği Üç Kurşunluk Opera’da oynayan Şensoy, yazdığı ve müziklerini yaptığı, Felek Bir Gün Salakken adlı tek kişilik oyununun dünya prömiyerini Çarşamba’da yaparak, bir Anadolu turnesiyle oynamaya başladı. 82 kez Anadolu’da sergilenen ve 1.Uluslararası Maşusa Kültür ve Sanat Festivali’ne katılan oyun, 84. perdesini İstanbul’da açtı.
Boşgezen ve Kalfası isimli televizyon dizisi
Kanal D için Boşgezen ve Kalfası isimli televizyon dizisini yazan Şensoy, yönettiği oyunu, o sene Kültür Bakanlığı’nın En İyi Topluluk Ödülü’nü alan Ortaoyuncular’la birlikte oynadı.1996’da, Şensoy’un Ferhangi Şeyler adlı oyunu, Stuttgart, Duisburg, Bochum, Berlin, Wuppertal, Köln, Nürnberg, Münih, Frankfurt, Hamburg, Amsterdam ve Zürih’de sergilendi. Kaplama Alanı Dışında isimli film senaryosunu yazan ve Oteller Kitabı adlı eseri yayınlanan Şensoy’un, yayınlanmamış kitabı, Gecedeste’den Numarasız Sayfalar, Öküz Dergisi’nde yayınlandı. Daha sonra Cumhuriyet Gazetesi’nin haftalık mizah eki Dinozor’da yazmaya başlayan ve Güle Güle Godot oyunu Huroman Nevruzova’nın çevirisiyle Rusya’da yayınlanan tiyatrocunun 1989’de onardığı Ses 1885, statik sorunlardan ötürü kapandı. Bu ikinci onarım döneminde Ortaoyuncular, yurt içi, yurt dışı ve İstanbul’un değişik semtlerinde turnelere çıktılar.
Çok Tuhaf Soruşturma adlı oyun
1997’de, Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri’nin Londra’da iki kez sergilenmesinin ardından, Haldun Taner’in, düzyazı, öykü, skeç ve şarkılarından, Haldun Taner Kabare isimli bir oyun kurgulayan ve Derya Baykal’ın sahneye koyduğu oyunda rol alan Şensoy, o sene 11 Aralık’ta, kendisine En Başarılı İletişimciler Ödülü ve En İyi Deneme Yazarı Ödülleri’ni getiren Ferhangi Şeyler gösterisini 1266. kez sahneleyerek, onarımı tamamlanan Ses 1885’i yeniden açtı. 1998’de, Falınızda Rönesans Var adlı bir kitabı yayınlanan Şensoy, yazdığı Çok Tuhaf Soruşturma adlı oyunun sahneye koydu. Amsterdam ve Brüksel’de sergilenen Ferhangi Şeyler, Münih, Köln, Stuttgart, Essen, Frankfurt, en:Den Bosch, Sidney ve Melbourne’da sergilenen Felek Bir Gün Salakken de, 400. gösterisine ulaştı.
Ferhangi Şeyler, Dünya turunda
1999 senesinde, eşi Derya Baykal için, Şu An Mutfaktayım adlı tek kişilik kadın oyununu yazan Şensoy, Haziran 1999’da Ayın İletişimcisi Ödülü’nün sahibi olurken, Ferhangi Şeyler, Londra, Magosa, Washington, New York, Montreal ve Toronto’da sergilenerek 1350. gösterisine ulaştı. Cine 5 için yazıp yönettiği ve müziklerini yaptığı, Ferhan Şensoy T.V. isimli tek kişilik bir televizyon programı hazırlayan Şensoy, Oyun Atölyesi’nde Steven Berkoff’un, Dolu Düşün Boş Konuş isimli oyununu sahneye koydu ve oyunun sahne dekorlarını yaptı. 2000’de, Anton Çehov’un eseri Vişne Bahçesi’ni, çağdaş bir Karadeniz öyküsü şeklinde, Fişne Pahçesu – Çehov Lazdur Laz Kalacaktur adıyla kendi üslubuyla baştan yazan Şensoy, Ortaoyuncular’la sahneye koyduğu oyunun dekorunu da yaptı. O sene, Ferhangi Şeyler oyunu 1400. ve Felek Birgün Salakken oyunu 450. gösterilerine ulaşan Şensoy, Avni Dilligil En İyi Yönetmen Ödülü’nü aldı.
FERHAN ŞENSOY OYUNLARI
Nereye de Gidiyor Lan Bu Gemi? (Prömiyer: 10 Şubat 2017)
Masal Müfettişi (Prömiyer:22 Şubat 2013-…)
Nasri Hoca ve Muhalif Eşeği (Prömiyer:15 Mart 2012-…)
İşsizler Cennete Gider (Prömiyer 2010 – …)
Ruhundan Tramvay Gecen Adam (2010-2011) Karl Valentin, Ferhan Şensoy
2019 – Bilimsiz, Kurgusal Güldürü 2009-2010) (prömiyeri: 24 Ocak 2009, Cumartesi 20.00)
Boşgezen ve Kalfası (2008-2009)
Fername 2007-2009
Kötü Çocuk 2007 – Ali Çatalbaş
Aşkımızın Son Durağı 2006
Kiralık Oyun 2005
Uzun Donlu Kişot 31 Mart 2004-2005
Beni Ben mi Delirttim? 24 Ekim 2003
Biri Bizi Dikizliyor 2002-2003
Kahraman Osman 2002-2003
Kökü Bitti Zıkkım Zulada 29 Kasım 2001-2002
Sahibinden Satılık 1. El Ortaoyunu 9 Şubat 2001-2002
Fişne Pahçesu 2000-2002
Şu An Mutfaktayım 12 Mart 1999-2000
Parasız Yaşamak Pahalı 14 Ocak 1999-2000
Çok Tuhaf Soruşturma 13 Mart 1998-2000
Haldun Taner Kabare 1997-1998 – Haldun Taner
Aptallara Güzel Gelen Televizyon Dizileri 1996 – Anca Visdei, Ferhan Şensoy
Felek Bir Gün Salakken 1995
Üç Kurşunluk Opera 1995-1996
Şu Gogol Delisi 1994-1996
Kırkambar-Gece Tiyatrosu 1994
Seyircili Seyir Defteri 1994-1995
Köhne Bizans Operası 1993
Parasız Yaşamak Pahalı 1993
Güle Güle Godot 1992-1993
Aşkımızın Gemisi Fındık Kabuğu 1991 – Cihan Öksüz
Yorgun Matador 1990-1991 – Pierre-Henry Cami
Kahraman bakkal süpermarkete karşı 1990-1991
Soyut Padişah 1989-1990
Don Juan ile Madonna 1988-1989 Anca Vısdeı
Ferhangi Şeyler 1987-…(sürüyor)
Keşanlı Ali Destanı 1986 – Haldun Taner, Yönetmen : Ferhan Şensoy (İstanbul Şehir Tiyatroları)
İçinden Tramvay Geçen Şarkı 1986 – Karl Valentin, Ferhan Şensoy
Muzır Müzikal 1986
Eşek Arıları 1986 – Aristophanes
Hayrola Karyola 1985-1986
Fırıncı Şükrü, Deli Vahap, Nuri ve ötekiler 1983
Kiralık Oyun 1983
Eski Moda Komedya 1983 – Aleksiev Arbuzov
Anna’nın 7 Günahı 1983-1984 – Bertolt Brecht
En Büyük Romülüs Başka Büyük Yok 1982 – Friedrich Dürrenmatt, Ferhan Şensoy
Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı 1981-1983 Şeref
İstanbul’u Satıyorum 1980-1985
Şahları da Vururlar 1980-1985
Dedikodu Şov 1979 (kabare gösterisi)
FERHAN ŞENSOY FİLMLERİ
Muhalif Başkan-(2013)
Son Ders: Aşk ve Üniversite – Saffet Ercan Hoca (2008)
Pardon – İbrahim (2004) (Şensoy’un senaryosu)
Şans Kapıyı Kırınca – Presidente Carlos ve Kuddusi Yurdum (2004)
Büyük Yalnızlık (1989)
Bir Bilen (1986)
Parasız Yaşamak Pahalı (1986)
Köşedönücü – Köşedönücü (1985)
Kızını Dövmeyen Dizini Döver (1977)
Aşk Dediğin Laf Değildir (1976)
(Kaynak:gazeteduvar.com.tr)
